iSamos.gr Η ενημερωτική σελίδα της Σάμου! Εξερευνήστε τη Σάμο, τις παραλίες της, τη φύση της, τις ομορφιές της. Διαβάστε την ιστορία της Σάμου
Ο ηγέτης του Προοδευτικού Κόμματος Θεμ. Σοφούλης, βουλευτές και πολιτικοί του φίλοι στον κήπο του σπιτιού του Ζήσιμου Σίδερη (Λιμ. Βαθέος 17.2.1903, φωτ. I. Πούλμαν).
Η λήψη της φωτογραφίας έγινε το απομεσήμερο της Καθαρής Δευτέρας του 1903. Οι προσκεκλημένοι απολαμβάνουν τη σαμπάνια τους κάτω από τον ίσκιο των πεύκων. Τα σώματα γέρνουν ράθυμα στις βιεννέζικου τύπου καρέκλες, τα πρόσωπα είναι χαλαρωμένα.
Βρισκόμαστε σε μια ιδιαίτερα ευνοϊκή περίοδο για το Προοδευτικό Κόμμα. Έχοντας ιδρυθεί μόλις το 1898, κατάφερε να επικρατήσει στις εκλογές του 1900 και του 1902. Και αν το 1900 δεκαεπτά πληρεξούσιοί του το πρόδωσαν, προσχωρώντας στο κόμμα του Χατζηγιάννη και φράζοντάς του το δρόμο για την κυβέρνηση, τώρα πλέον έχει τα ηνία της εξουσίας. Ήδη από τις 29.4.1902 ο Θ. Σοφούλης έχει εκλεγεί για πρώτη φορά πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης των Σαμίων, έχοντας τη συντριπτική πλειοψηφία των πληρεξουσίων. Ηγεμόνας είναι ο Αλ. Μαυρογένης, ο οποίος συνεργάζεται στενά με τον Σοφούλη για την προώθηση του κυβερνητικού έργου.Τα πολιτικά πάθη φαίνεται να έχουν κατευναστεί, προσωρινά όμως όπως αποδείχθηκε αργότερα. Οι προοπτικές είναι ευοίωνες. Οι επισκέπτες του κήπου απολαμβάνουν την ηρεμία των νικητών και την ικανοποίηση μιας επιτυχημένης κυβερνητικής πορείας.
Πρόκειται για μια ιστορική φωτογραφία, όχι τόσο για τη σπανιότητά της, όσο γιατί απεικονίζει μια νέα γενιά ανθρώπων της πολιτικής και του πνεύματος, με σπουδές σε ελληνικά και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, που διαπνεόμενοι από προοδευτικές, ανανεωτικές και ριζοσπαστικές ιδέες έμελλε να πρωταγωνιστήσουν στα τελευταία χρόνια της ηγεμονίας και να οδηγήσουν τη Σάμο στην ένωση. Τρίτος από αριστερά ο 25χρονος τότε δημοσιογράφος Ιω. Βακιρτζής απ’ τους Μυτιληνιούς. Συντάκτης των εφημερίδων Νέα Ζωή (1901-5) και Φως (1902), εκδίδει το 1904 το Σαμιακόν Ημερολόγιον και το 1905 την εφημερίδα Πρόοδος με διευθυντή τον Ζ. Σίδερη. Ευαίσθητος, με έντονη τη συνείδηση της ευθύνης απέναντι στον τόπο του, μέσα από τα άρθρα του ασκεί κριτική, προτείνει λύσεις για τα προβλήματα, προσπαθεί για την αντικειμενικότητα στην ενημέρωση των συμπατριωτών του. Μετά τα γεγονότα της 12ης Μαΐου 1908 προφυλακίστηκε μέχρι το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Συγγραφέας της Ιστορίας της Σάμου από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι το 1834 και εκδότης της εφημερίδας Αιγαίον από τις 2.9.1912 μέχρι τις 28.4.1941.[1]
Τέταρτος από αριστερά ο καθηγητής Ιω. Γιαννικάκης συντάκτης της εφημερίδας Πρόοδος τον πρώτο χρόνο της έκδοσής της. Έκτος από αριστερά (δεξιά του Σοφούλη) ο Εμμ. Χατζηδάκης, πληρεξούσιος Παλαιού Καρλοβάσου, βουλευτής του Τμήματος Καρλοβασίων, το δεξί χέρι του Σοφούλη την εποχή εκείνη.
Στο κέντρο ο Θεμιστοκλής Σοφούλης στα πρώτα χρόνια της πολιτικής του σταδιοδρομίας, ο άνθρωπος που θα παίξει πρωταρχικό ρόλο στην ιστορία της Σάμου τα επόμενα χρόνια. Αριστερά του Σοφούλη ο δικηγόρος Δημ. Νικολής, δυναμικός και σκληρός κομματάρχης, πληρεξούσιος και βουλευτής του τμήματος Μαραθοκάμπου. Ο Δ. Νικολής συμμετείχε στη σύνθεση του κακουργιοδικείου που στις 17.9.1908 καταδίκασε τους εδώ συνδαιτυμόνες του, Θ. Σοφούλη, Εμμ. Χατζηδάκη και Ζήσ. Σίδερη (μαζί με άλλους) σε θάνατο για τα γεγονότα της 12ης Μαΐου 1908.
Δέκατος από αριστερά ο 35χρονος τότε Γεώργιος Καρατζάς απ’ τον Μαραθόκαμπο, η πιο δυνατή δημοσιογραφική πένα της Σάμου. Καθηγητής φιλόλογος, δικηγόρος, διηγηματογράφος, μεταφραστής, συντάκτης, δημοσιογράφος, διευθυντής, διορθωτής, διαχειριστής και διανομέας ακόμη της εφημερίδας του. Είναι ο πρώτος που μέσα από τα άρθρα της εφημερίδας του Φως στηλιτεύει τα κακώς κείμενα και ασκεί δριμεία κριτική στο κόμμα του Χατζηγιάννη, που επί σειρά ετών βρισκόταν χωρίς αντίπαλο στην κυβέρνηση του τόπου. Στις σελίδες του Φωτός βρίσκουν καταφύγιο όλες οι προοδευτικές φωνές της εποχής του. Προτάσεις για άμεση και μυστική ψηφοφορία, αναμόρφωση των θεσμών, μεταρρυθμίσεις στην παιδεία, στον κλήρο, στη δικαιοσύνη, αλλαγές στην οικονομία κ.λπ., ενώ πολλά άρθρα είναι γραμμένα στη δημοτική γλώσσα.[2]
Δωδέκατος από αριστερά ο 32χρονος τότε εφέτης Ζήσιμος Σίδερης απ’ τη Χώρα. Δικηγόρος, ποιητής, λογοτέχνης, μεταφραστής και φλογερός υπέρμαχος του δημοτικισμού. Μετά τα γεγονότα της 12ης Μαΐου του 1908 διέφυγε μαζί με τον Θ. Σοφούλη και άλλους στην Αθήνα όπου παρέμεινε μέχρι το 1912, καταδικασμένος σε θάνατο με την προαναφερόμενη απόφαση του έκτακτου κακουργιοδικείου.
_______________________________________
[1] Φωτεινός Βακιρτζής, «Ο πατέρας μου Ιωάννης Δ. Βακιρτζής», π. Απόπλους, τχ.5, Σάμος 1991, σ. 49-52. [2] Βλ. και Γιάννης Χατζίνης, «Γεώργης Ν. Καρατζάς», Σαμιακό Ημερολόγιο Αδελφότητος Σαμίων, Αθήνα 1938, σ. 53-57.
