Τρίτη , 19 Μαρτίου 2024
elen
Home / Ιστορία / Η Σάμος από το 1821 μέχρι την Ένωση

Η Σάμος από το 1821 μέχρι την Ένωση

Παρά το γεγονός ότι το νησί βρίσκεται κοντά στην Τουρκία και απέχει πολύ από την Αθήνα, οι Σαμιώτες ήταν από τους πρώτους που συμμετείχαν στον αγώνα κατά τον τουρκικό ζυγό. 
Με συστηματικές επιδρομές στα παράλια της Μικρά Ασίας δημιουργούν έντονους αντιπερισπασμούς και βοηθούν με αυτό τον τρόπο κατά πολύ την ελληνική επανάσταση. Υπό την προστασία του ελληνικού στόλού οι Τούρκοι δεν μπορούσαν να απειλήσουν το νησί.

Με αρχηγό τον Λυκούργο Λογοθέτη και τον θαρραλέο Καπετάν Σταμάτη οι Τούρκοι μένουν μακριά για πολλά χρόνια. Με την απελευθέρωση το νησί μένει εκτός ελληνικού κράτους, όμως γίνεται ανεξάρτητο και αποκτά την αυτονομία του. 
Παρά την επιτυχία των Σαμίων, το 1830 οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής αποφασίζουν το νησί να δοθεί στην Τουρκία με την παρηγοριά να διατηρήσει την αυτονομία του.
Έτσι, σχηματίσθηκε ανεξάρτητη “Σαμιακή Πολιτεία” και επί τέσσερα έτη εμάχετο για την ένωση Δυνάμεων και τις στρατιωτικές απειλές του Σουλτάνου. 
Τέλος, τον Αύγουστο του 1834, επεβλήθη βίαια το Ηγεμονικό Καθεστώς, ενώ οι Σάμιοι επαναστάτες κατά χιλιάδες μετανάστευσαν στην Ελλάδα και οι ηγέτες τους εξορίστηκαν ως “λυμεώνες της Πατρίδας”. 
Tο έτος 1849 επαναστάτησαν κατά της Ηγεμονικής Διοίκησης, κατακρήμνισαν τον Τύραννο ΗγεμόναΣτέφανο Βογορίδη και αξίωσαν την εφαρμογή του Οργανικού Χάρτη. 

Έτσι άρχισε μια μακρά περίοδος ανασυγκρότησης του κοινωνικού βίου. Η βαθμιαία ανέλιξη του Πολιτεύματος χαρακτηρίζεται από την ενδυνάμωση θεσμών “συνταγματικής Πολιτείας” με κυρίαρχο σώμα τις κατ΄ έτος Γενικές Συνελεύσεις των πληρεξούσιων με ανόρθωση της Δικαστικής εξουσίας, με Δημοτική διοίκηση, με κεντρικό προϋπολογισμό, με οργάνωση ικανοποιητικού συστήματος εκπαίδευσης, με εκτέλεση δημοσίων έργων, με τηλεγραφική, τηλεφωνική και ακτοπλοϊκή ανταπόκριση, με ψήφιση Σαμιακής Πολιτικής Δικονομίας και με εισήγηση του Σαμιακού Αστικού Κώδικα. 

Ηγεμών με σπουδαίο έργο ήταν ο Αλέξανδρος Στεφ. Καραθεοδωρής, διαπρεπής νομικός καιμαθηματικός που μετέφρασε το σύγγραμμα του Nassiruddin-el Toussy από τα αραβικά και δημοσιεύθηκε με τον τίτλο “Traite du quadrilatere attribute a Nassiruddin-el Toussy, traduit par Alexadre Pascha Caratheodory (1891)”

Φαίνεται ότι η επιστήμη των μαθηματικών ήταν το ενδιαφέρον που τον συνέδεε με τον συγγενή του και μεγάλο Μαθηματικό Κωνσταντίνο Στεφ. Καραθεοδωρή. 

Κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα την υλική και πολιτική πρόοδο ακολούθησε η πολιτιστική άνθηση, με την έκδοση μαχητικών εφημερίδων, την κυκλοφορία των σπουδαίων ιστορικών εργασιών του Επαμεινώνδα και Νικολάου Σταματιάδη, το κίνημα του κοινωνικού δημοτικισμού, τις μεταφράσεις αρχαίων κειμένων, την έκδοση ποιητικών συλλογών, την ίδρυση Φιλαρμονικών Εταιρειών, την υποδοχή ελληνικών θιάσων κλπ. 

Από το 1851 και μετά τέθηκαν οι βάσεις μιας πιο ουσιαστικής αυτονομίας για τη Σάμο, με την εφαρμογή του Αναλυτικού χάρτη του 1850. Άρχισε να παγιώνεται το διοικητικό σύστημα, οργανώθηκαν δικαστήρια, συμβολαιογραφεία, ληξιαρχεία, ιδρύθηκαν σχολεία, άρχισαν να γίνονται δημόσια έργα και να κατασκευάζονται δημόσια κτίρια. Η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε οριστικά από τη Χώρα στο Λιμένα Βαθέος. Στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα η Σάμος παρουσιάζει εξαιρετική οικονομική και πολιτιστική εξέλιξη. Αναπτύχθηκε πολύ το εμπόριο, η ναυτιλία, η βιομηχανία, ιδιαίτερα στους τομείς της βυρσοδεψίας, της καπνοβιομηχανίας, της οινοποιίας. Ιδρύθηκαν τυπογραφεία και εκδόθηκαν βιβλία και εφημερίδες.

Μεγάλη σημασία δόθηκε επίσης στην ανάπτυξη της παιδείας με τη δημιουργία σχολείων σε κάθε χωριό από το 1851-1852, του Πυθαγορείου Γυμνασίου και Ανωτέρου Παρθεναγωγείου από το 1855, Εμπορικής Σχολής στο Καρλόβασι αργότερα και Επαγγελματικής Σχολής στην πρωτεύουσα. 

Το 1912 ο Θεμιστοκλής Σοφούλης αποβιβάζεται στο νησί και με την βοήθεια του λαού διώχνει τις τουρκικές δυνάμεις και σχηματίζει προσωρινή επαναστατική κυβέρνηση την λεγόμενη «’Ενωσιν της Σάμου μετά του Ελευθέρου Ελληνικού Βασιλείου».

Ένα χρόνο αργότερα το 1913 υψώνει ο ελληνικός στόλος στο νησί την ελληνική σημαία. Από τότε το νησί ακολουθεί την τύχη του ελληνικού κράτους. Το ηγεμονικό καθεστώς δυσαρεστούσε τους κατοίκους αλλά το νησί άνθησε στον εμπορικό, οικονομικό, πολιτιστικό και πνευματικό τομέα. Η ενσωμάτωση του νησιού στο ευρύ ελληνικό σώμα επέφερε την ανάπτυξη και ευημερία του.

Check Also

“Το δακτυλίδι του Πολυκράτη”. Η φράση που περιγράφει το αναπόφευκτο.

«Το δακτυλίδι του Πολυκράτη». Η ιστορία του Τυράννου από τη Σάμο που είχε την απόλυτη …