Τρίτη , 19 Μαρτίου 2024
elen
Home / Ιστορία / Η Σάμος από τα Ελληνιστικά χρόνια, μέχρι το 1821

Η Σάμος από τα Ελληνιστικά χρόνια, μέχρι το 1821

Ο περίφημος σαμιώτης αρχιτέκτονας μηχανικός Μανδροκλής, αυτός που κατάφερε να ζεύξει με γέφυρα από πλοία τον Βόσπορο και να περάσει ο στρατός του Δαρείου στην Ευρώπη χάρισε στους Σαμιώτες δόξα.

Όταν ο Δαρείος απέτυχε στη Σκυθία, η Πέρινθος, αποικία της Σάμου στην Προποντίδα επαναστάτησε κατά των Περσών μαζί με ελληνικές πόλεις από τον Βόσπορο και την Τρωάδα. Η επανάσταση αυτή αποτέλεσε τον πρόδρομο της Ιωνικής επανάστασης.

Ναυμαχία της ΜυκάληςΤο 479 π.χ στη ναυμαχία της Μυκάλης οι σαμιώτες νικούν τους Πέρσες με την βοήθεια του ελληνικού στόλου και το νησί γίνεται μέλος της Αθηναϊκής συμμαχίας. Το νησί με τη νέα ακμή του προκάλεσε την ανταγωνιστική εχθρότητα της Αθήνας έτσι με παρότρυνση της Ασπασίας συζύγου του στρατηγού Περικλή, η οποία κατάγονταν από την Μίλητο, πόλη αντίζηλο της Σάμου, οι Αθηναίοι καταστρέφουν το νησί το οποίο δεν κατάφερε από τότε να επανακτήσει την χαμένη δύναμη του.

Η τύχη του νησιού ταυτίζεται με αυτής του Αθηναϊκού κράτους και οι Αθηναίοι παραχωρούν στους Σαμιώτες αυτονομία και ανοικοδομούν τα τείχη που τους είχαν γκρεμίσει. Την περίοδο του πελοποννησιακού πολέμου γύρω στα 430-404 π.χ το νησί μετατρέπεται σε Αθηναϊκό κέντρο ναυτικών εξορμήσεων. Το νησί περνάει στους Λακεδαιμόνιους, στην συνέχεια στους Αθηναίους, στους Σπαρτιάτες, στους Πέρσες και επανέρχεται στον έλεγχο της Αθήνας.

Στα Ελληνιστικά χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το νησί γίνεται ημιαυτόνομο και ήδη τίθεται κάτω από την κυριαρχία των Μακεδόνων. Στην συνέχεια η Σάμος όπως και οι άλλες Ελληνικές πόλεις της Ασίας αποτελούν μέρος της «Επαρχίας Ασίας» της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Κατά τα τέλη του Μιθριδατικού πολέμου το νησί ταλαιπωρείται από πειρατές. Με την κοσμοϊστορική ρήξη του Αντώνιου και του Οκταβιανού το νησί φιλοξενεί τους στόλους και αποτελεί ερωτικό καταφύγιο του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας γύρω στα 40 π.χ. Στα χρόνια του Δομιτιανού και του Βαλέριου Μεσαλινού το νησί άνηκε στην «Επαρχία των Νήσων» με πρωτεύουσα τη Ρόδο.

Σε όλη την περίοδο της κυριαρχίας από Ρωμαίους το νησί γνώρισε μεγάλες καταστροφές τόσο από τους σεισμούς αλλά και από τις επιθέσεις πειρατών. Γύρω στον 5ο αιώνα καταστρέφεται από την επέλαση των Γερμανικών Φυλών. Κατά την Βυζαντινή εποχή και την διαίρεση σε νομούς το νησί αποτελεί τον 16ο νομό. Στα μέσα του 7ο αιώνα λεηλατείται από επιθέσεις Συρίων και γύρω στα 880 κυριεύεται από τον Τριπολίτη του Εμίρη της Κρήτης. Το 1024 το νησί αποκρούει επιδρομή των Ρώσων στο Αιγαίο και το 1809 κατακτείται από τους Τούρκους.

Η παρακμή του νησιού συνεχίζεται την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1207-1479). Οι κάτοικοι στο νησί είναι πλέον ελάχιστοι, οι οποίοι το εγκαταλείπουν και καταφεύγουν στην Χίο. Το χρονικό διάστημα μεταξύ 1476 και 1562 αποτελεί διάστημα ερήμωσης. Έτσι οι Τούρκοι εισβάλουν στο έρημο πλέον νησί το οποίο αποικούν το 1550.

Η ανασυγκρότηση του κοινωνικού βίου εκφράστηκε με την διαμόρφωση “αυτοδιοικητικού” συστήματος των “κατά χωρία προεστών” και των τεσσάρων “Μεγάλων Προεστών”, που διεκπεραιώνουν την φορολογική διαχείριση και απονέμουν αστική και ποινική δικαιοσύνη, με βάση το Βυζαντινορωμαϊκό και εθιμογενές δίκαιο.

Η ισχυρή Εκκλησιαστική συσσωμάτωση ενοριών, Μονών και Επισκόπου αποτελούσε πνευματικό ενοποιητικό στοιχείο, δικαιοδοτούσε επί οικογενειακών και κληρονομικών υποθέσεων και συντηρούσε τον γραπτό λόγο με την σύνταξη των κάθε λογής δικαιοπρακτικών εγγράφων.

Οι νέες ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 και η δημιουργία στο νησί εμποροναυτικής τάξης οδήγησαν στην εμφάνιση του κινήματος των “Καρμανιόλων”, που από τις αρχές του 19ου αιώνα διεκδικούσε την ανατροπή των Προεστών, την δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών, την καθιέρωση ετησίων Γενικών Συνελεύσεων, τη λογοδοσία των αρχόντων, την απομάκρυνση των τυραννικών Οθωμανών υπαλλήλων και την φιλελευθεροποίηση της ποινικής εξουσίας.

Οι εσωτερικές διαμάχες συντελούν στην ωρίμανση των κατοίκων και προετοιμάζονται για την επανάσταση του 1821. Το νησί οργανώθηκε και εφάρμοσε το περίφημο « Στρατοπολιτικό Σύστημα της Σάμου ».

Check Also

“Το δακτυλίδι του Πολυκράτη”. Η φράση που περιγράφει το αναπόφευκτο.

«Το δακτυλίδι του Πολυκράτη». Η ιστορία του Τυράννου από τη Σάμο που είχε την απόλυτη …