Τα μυστικά της μακροζωίας στην Ικαρία

Οι ευχές για βαθιά γεράματα με καλή υγεία φαίνεται ότι πιάνουν στην Ικαρία, εκεί όπου κρύβεται το μυστικό της μακροζωίας. Σύμφωνα με τους επιστήμονες το περπάτημα, η υγιεινή διατροφή, η κοινωνικότητα, η μεσημεριανή σιέστα αλλά και η αισιόδοξη διάθεση αποτελούν κάποια από τα βασικά συστατικά που χαρίζουν στους Ικαριώτες έξτρα χρόνια ζωής.

Πάντως, τα στατιστικά δεδομένα δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας: σύμφωνα με τα δημογραφικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη μόνο το 0,1% του πληθυσμού ζει πάνω από 90 χρόνια, στην Ικαρία το αντίστοιχο ποσοστό είναι δεκαπλάσιο με παράλληλη διατήρηση καλής ποιότητας ζωής.

Οι Έλληνες επιστήμονες ωστόσο, έκαναν ένα βήμα παραπέρα με στόχο να σπάσουν τον κώδικα της μακροζωίας. Όπως υπογράμμισαν σε συνέντευξη Τύπου οι καθηγητές Καρδιολογίας κ.κ. Χριστόδουλος Στεφανάδης και Χρήστος Πίτσαβος, και η επιμελήτρια Β’ της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του «Ιπποκράτειου» κυρία Χριστίνα Χρυσοχόου, εάν γίνει εφικτός ο καθορισμός του τρόπου με τον οποίο μπορούν οι συνήθειες του τρόπου ζωής να επηρεάσουν το κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου σε πληθυσμούς μεσηλίκων και ηλικιωμένων, θα αποκτήσουμε ένα εργαλείο για να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής.

Επιπλέον θα αξιοποιηθούν αποτελεσματικότερα οι υπάρχοντες πόροι περίθαλψης, ιδιαίτερα στους κατοίκους απομονωμένων νησιωτικών περιοχών, όπως η Ικαρία.

Το πόσο σημαντικά είναι τα ευρήματα αποτυπώνεται και από τον δημογραφικό  παγκόσμιο χάρτη, που τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει, καθώς το μέσο προσδόκιμο επιβίωσης έχει αυξηθεί και οι Υπηρεσίες Υγείας καλούνται να ανταποκριθούν στις ανάγκες νοσηρότητας των ατόμων τρίτης ηλικίας, με το αυξημένο καρδιαγγειακό φορτίο νόσου, τις ιδιαιτερότητες άλλων χρόνιων συνοδών παθήσεων και τους προβληματισμούς που προκύπτουν για την εφαρμοζόμενη θεραπεία.

Ειδικότερα και σύμφωνα με στοιχεία από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), οι ηλικιωμένοι (>65 ετών) αντιπροσωπεύουν το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί στο 24% μέχρι το 2020. Πρέπει όμως να επισημανθεί ότι η επιμήκυνση της ζωής δεν συνδέεται πάντα με την επιμήκυνση της διάρκειας επιβίωσης με ικανοποιητική ποιότητα ζωής. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις εκτιμούνται ως η κυριότερη αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας.

Ο ΠΟΥ εκτιμά ότι το 30% των συνολικών θανάτων προκύπτουν από καρδιαγγειακές παθήσεις. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η καρδιαγγειακή νόσος προκαλεί σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των θανάτων (42%) και κοστίζει €169 δισ. το χρόνο. Ομοίως, οι καρδιαγγειακές παθήσεις έχουν επηρεάσει και τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Για παράδειγμα, στην Ινδία και την Κίνα, η καρδιαγγειακή νόσος πλήττει περισσότερους ανθρώπους από ότι σε όλες τις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες του κόσμου μαζί.  Οι συνήθειες του τρόπου ζωής φαίνεται να κατέχουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της νόσου.

Σπάει ο…μυστικός κώδικας της Ικαρίας 

Η μακροχρόνια κατανάλωση Μεσογειακού τύπου διατροφής σε συνδυασμό με την ορεσίβια ζωή και τη χαλιναγώγηση του στρες φαίνεται να έχουν σημαντικό ρόλο, χωρίς όμως οι ακριβείς μηχανισμοί να έχουν διευκρινιστεί.

Στα πλαίσια των παραπάνω επιδημιολογικών παρατηρήσεων, η Α’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική ξεκίνησε μια μελέτη καταγραφής των κλινικών και παρακλινικών χαρακτηριστικών, καθώς και των συνηθειών τρόπου ζωής των κατοίκων της Νήσου Ικαρίας μέσης και προχωρημένης ηλικίας.

Τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης που διεξήχθη από τον Ιούνιο μέχρι τον Οκτώβριο του 2009 και συμπεριέλαβε 673 ηλικιωμένα άτομα είναι αποκαλυπτικά!

Η υγεία στο…μεσογειακό πιάτο

Ψάρι, φρούτα, λαχανικά και όσπρια είναι καθημερινά στο πιάτο των ηλικιωμένων Ικαριωτών. Όσοι κατανάλωναν συχνότερα Μεσογειακού τύπου δίαιτα είχαν σε μικρότερη συχνότητα παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, ενώ η συχνή εβδομαδιαία κατανάλωση ψαριού σχετιζόταν με καλύτερη διατασιμότητα της αορτής, δηλαδή καλύτερη αγγειακή ηλικία.

Το ευεργετικό ελαιόλαδο 

Ανάλογα και η καθημερινή χρήση ελαιολάδου φαίνεται να έχει ακόμα και στους ηλικιωμένους ευεργετική επίδραση στη σεξουαλική τους ζωή με καλύτερα ποσοστά ικανοποίησης από την ερωτική τους δραστηριότητα.  Συγκεκριμένα σε πληθυσμό 284 ηλικιωμένων ανδρών που συμπλήρωσαν το ειδικό ερωτηματολόγιο ερωτικής δραστηριότητας (65-99 years old), ποσοστό 60% ανέφερε τουλάχιστον μέτρια αυτοπεποίθηση κατά τη διάρκεια ερωτικής συνεύρεσης και ποσοστό 50% ανέφερε ολοκλήρωση της συνεύρεσης.  Ένα ποσοστό 20% ανέφερε ότι δεν έχει καμία σεξουαλική δραστηριότητα

«Φάρμακο» ο καφές και το τσάι

Όσον αφορά την κατανάλωση καφέ , η μέτρια κατανάλωση 1-2 φλιτζάνια καφέ την ημέρα (σε ισοδύναμα καφεΐνης ελληνικού καφέ) σχετίζεται επίσης με καλύτερη αγγειακή διατασιμότητα, ενώ η μεγαλύτερη κατανάλωση καφεΐνης δε φαίνεται να βελτιώνει περαιτέρω την αγγειακή ηλικία.

Επίσης, το 68% των ηλικιωμένων κατοίκων αναφέρουν τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα λήψη ροφήματος τσάι, το οποίο φαίνεται ιδιαίτερα σε συχνότερη κατανάλωση να μειώνει τα επίπεδα λιπιδίων ακόμα και σε διαβητικούς ενώ βελτιώνει τη νεφρική λειτουργία, όπως εκφράζεται από την κάθαρση κρεατινίνης.

Το ψάρι σβήνει την κατάθλιψη…

Τα ποσοστά κατάθλιψης στην Ικαρία ήταν από τα χαμηλότερα σε σύγκριση με άλλους πληθυσμούς ηλικιωμένων, καθώς συμπτωματολογία σοβαρής κατάθλιψης φαίνεται να καταγράφεται σε ποσοστό 4% των ηλικιωμένων ανδρών και 9% των ηλικιωμένων γυναικών. Είναι γνωστό και από πρόσφατες μελέτες ότι η λήψη ωμέγα 3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων βελτιώνει την καταθλιπτική συνδρομή. Στα ηλικιωμένα άτομα της μελέτης ΙΚΑΡΙΑ φάνηκε ότι η συχνότερη κατανάλωση ψαριού  (3-5  μερίδες την εβδομάδα) βελτιώνει τα ποσοστά κατάθλιψης.

… και προστατεύει τα νεφρά 

Όπως όμως φάνηκε, η κατανάλωση ψαριού σε δοσολογία – αντιστοιχία 100g/ την ημέρα  αυξάνει την πιθανότητα κατά 121% της διατήρησης καλής νεφρικής λειτουργίας ακόμα σε άτομα με αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη και άλλες ανθυγιεινές συνήθειες ζωής.

Η σωματική δραστηριότητα χαρίζει χρόνια ζωής 

Το 85% των συμμετεχόντων ανέφεραν μέτρια ενασχόληση σε φυσική δραστηριότητα. Η ενασχόληση με φυσική καθημερινή δραστηριότητα μεταξύ των υπερηλίκων (άνω των 80 ετών) φαίνεται να σχετίζεται με 54% μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Επίσης, σχετίζεται με μικρότερη περιφέρεια μέσης (δείκτης κεντρικής παχυσαρκίας), μικρότερο επιπολασμό σακχαρώδους διαβήτη και υψηλότερη HDL χοληστερόλη.
Τέλος, η φυσική δραστηριότητα σχετίζεται με καλύτερη νοητική εγρήγορση , καθώς τα ηλικιωμένα άτομα που είχαν καθημερινή φυσική άσκηση είχαν αυξημένη πιθανότητα (8πλάσια) διατήρησης καλής νοητικής λειτουργίας, ακόμα και σε παρουσία καρδιαγγειακής  νόσου, διαβήτη, υπερλιπιδαιμία, μορφωτικού επιπέδου ηλικίας, φύλου, σωματικού βάρους.

Η Ικαρία στο…μικροσκόπιο

Το «φαινόμενο της Ικαρίας» απασχόλησε το συνέδριο «Στοχεύοντας στη μακροζωία: από την πρόληψη στη θεραπεία», που θα διεξήχθη 12-15 Ιουλίου, στην Ικαρία, φυσικά. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από την Α’ Καρδιολογική Κλινική και το Ομώνυμο Εργαστήριο της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο.

(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα τα ΝΕΑ)

Facebook comments