iSamos.gr Η ενημερωτική σελίδα της Σάμου! Εξερευνήστε τη Σάμο, τις παραλίες της, τη φύση της, τις ομορφιές της. Διαβάστε την ιστορία της Σάμου
Αγιος Νικόλαος Καρλοβάσου: Μια φωτογραφία του επιβλητικού ναού που δεσπόζει στην περιοχή με το φακό του iSamos.gr. Είναι Βυζαντινού ρυθμού, τετρακιόνιος με τρούλο.
Η περιοχή του Όρμου στο Καρλόβασι ήταν κάποτε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα επεξεργασίας δέρματος στην Ελλάδα. Τα σημερινά ερείπια των εργοστασίων στην παραλία του Όρμου μαρτυρούν ότι η ατμόσφαιρα της περιοχής ήταν μέχρι και πριν απ΄ τον πόλεμο καθαρά βιομηχανική, έστω και σε μικρή κλίμακα.
Τα περισσότερα εργοστάσια ήταν κτισμένα κατά μήκος μιας παραλίας, που οι ενορίτες μας, αποκαλούσαν από τα παλιά ακόμα χρόνια Ρίβα, όπου σε ένα υποτυπώδες λιμάνι έφθαναν κι έφευγαν εμπορεύματα κάθε είδους. Εξαιτίας λοιπόν αυτού πήρε και η περιοχή την ονομασία Όρμος. Πίσω από την παραλιακή ζώνη των εργοστασίων απλωνόταν τότε -στις αρχές του περασμένου αιώνα- μια επίπεδη, ελεύθερη και αγροτική περιοχή η οποία έγινε πολύ σύντομα η περιοχή κατοικίας της ανερχόμενης τότε εύπορης τάξης των επιχειρηματιών, εμπόρων και βυρσοδεψών. Τα οικόπεδα ήταν μεγάλα και τα σπίτια πολυτελή και καλοσχεδιασμένα σαν μικρά ανάκτορα. Πολλά απ΄ αυτά υπάρχουν μέχρι και σήμερα, έστω και με έντονα επάνω τους τα σημάδια του χρόνου.
Η περιοχή του Όρμου απέκτησε στην ακμή της και την εκκλησία που της ταίριαζε. Είναι αυτός ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου, ο ενοριακός μας ναός, μια απ’ τις ωραιότερες εκκλησίες του Καρλοβασίου, μεγαλοπρεπέστατη σαν αρχιτεκτόνημα που δεσπόζει στη γύρω περιοχή. Βυζαντινού ρυθμού, τετρακιόνιος με τρούλο, ο ναός είναι κατασκευασμένος με ιδιαίτερη τέχνη και πολυτέλεια, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Αξίζει να αναφέρουμε ότι οι αγιογραφίες του τέμπλου είναι μαρμάρινες, χρονολογούνται από το 1906 και η τεχνοτροπία τους παραπέμπει μάλλον στον «Θ. Αντωνιάδη» γνωστό ζωγράφο και αγιογράφο της τότε εποχής, μιας και είναι ανυπόγραφες. Οι αγιογραφίες της κόγχης του Ιερού φέρουν την υπογραφή του Σιταρά του Πάριου και είναι του 1950. Τόσο οι αγιογραφίες του τέμπλου όσο κι αυτές του Ιερού είναι αναγεννησιακής τεχνοτροπίας.
Το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Νικολάου μπαίνοντας δεξιά στο Ναό, χρονολογείται απ΄ το 1936. Η εφέστιος εικόνα του Αγίου Νικολάου που το κοσμεί είναι καλυμμένη από ασημένιο υποκάμισο. Ο Αρχιερατικός Θρόνος και ο Άμβωνας, δεξιά και αριστερά του σολέα αντίστοιχα, είναι επίσης μαρμάρινοι και κατασκευασμένοι το 1939, έργα και τα τρία του γνωστού τότε γλύπτη Νικόλαου Περάκη. Το τέμπλο είναι πιο σύγχρονο, μόλις το 1973 και φέρνει την υπογραφή του δωρητή του, «Χρήστου Κατεβαίνη». Οι σημαντικότερες φορητές εικόνες του ναού προέρχονται από το Ιερό παρεκκλήσι των Εισοδίων της Θεοτόκου περιοχής λεπροκομείου, καθώς και ένας σταυρός ξυλόγλυπτος ίσως από παλαιά κορφή τέμπλου. Σημαντικά κειμήλια η ενορία δε διαθέτει, εκτός από μερικά βιβλία κυρίως μουσικά που φανερώνουν την παρουσία καταρτισμένων ψαλτών. Το αρχαιότερο κειμήλιο είναι μια εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου από την οποία λείπει ένα κομμάτι στο κάτω μέρος της. Χρονολογείται από το 1658 και είναι έργο του Χιώτη Ιερομονάχου Γρηγορίου. Η εικόνα δεν μπορούσε να παραμείνει αφύλακτη εντός του ναού και μεταφέρθηκε για ευνόητους λόγους στο εκκλησιαστικό και βυζαντινό Μουσείο της Μητροπόλεώς μας, στο Βαθύ.
Εκείνο όμως που κάνει ιδιαίτερα επιβλητικό και περικαλλή το ναό αυτό, είναι ο μεγάλος του περίβολος, που τον αναδεικνύει σαν το κυρίαρχο κτίριο στη γύρω περιοχή. Τον χώρο για την ανέγερσή του, ένα δισγωνιαίο αστικό οικόπεδο περίπου 4 στρεμμάτων, δώρισε στις αρχές του 20ου αιώνα ο εύπορος επιχειρηματίας, βυρσοδέψης της περιοχής Γεώργιος Βλιάμος του οποίου το αρχοντικό διαπρέπει βόρεια του ναού . Ο ίδιος ήταν ο αρχικός αλλά και ο κύριος δωρητής της όλης κατασκευής. Ανέθεσε μάλιστα την σχεδίαση και επίβλεψη της κατασκευής του στον τότε Μικρασιάτη Αρχιτέκτονα Άγγελο Αγγελίδη, ο οποίος έχει βάλει τη σφραγίδα της προσωπικότητάς του και σε πολλές άλλες εκκλησίες της Σάμου. Η θεμελίωση του ναού έγινε τον Απρίλιο του 1904, ενώ η αποπεράτωσή του ολοκληρώθηκε δυόμισι μόλις χρόνια μετέπειτα κι ο αγιασμός των θυρανοιξίων τελέστηκε το Σεπτέμβριο του 1906, όπως αναγράφεται σε μαρμάρινη επιγραφή πάνω από την εξωτερική κεντρική είσοδο του ναού.
Το καλοκαίρι του 2007, μέσα σε ένα τετράμηνο, έγινε ριζική ανακαίνιση του δαπέδου του ναού με βάση το σχεδιασμό, την επίβλεψη και την έμπειρη καθοδήγηση του αρχιτέκτονα κυρίου Γεωργίου Κορφιάτη ο οποίος κατά το 2003 είχε εκπονήσει και το σχέδιο του πνευματικού κέντρου της ενορίας μας, το οποίο δεν έχει ολοκληρωθεί πλήρως λόγω οικονομικών δυσχερειών και βρίσκεται όπισθεν του Ιερού ναού.
Στον κυρίως ναό δεσπόζει ο σολέας με τα ψαλτήρια δεξιά κι αριστερά, ενώ σε όλο το ναό-μαζί και με το ιερό-το δάπεδο χωρίζεται σε δώδεκα επιβλητικά «κομμάτια-περιοχές», από τα οποία το καθένα φέρει στο κέντρο του και από ένα ψηφιδωτό σε στυλ ρόμβου, κατασκευής και επίβλεψης του κυρίου Χρήστου Βαποράκη, συντηρητή Βυζαντινών αρχαιοτήτων. Η μορφή του δαπέδου παρουσιάζεται ολοκληρωμένη, με τους σχεδιασμούς του, τις αναλογίες του, και τους χρωματισμούς του, από τον γυναικωνίτη του ναού.
Το κεντρικό και μεγαλύτερο ψηφιδωτό αποτελεί αντίγραφο του «Ήλιου της δικαιοσύνης» δηλαδή του Χριστού, από την Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Μαυρατζαίων.
Τα στασίδια είναι καινούρια, κατασκευασμένα το 2008 από αποξηραμένο δρυ Αμερικής και διαθέτουν ξυλόγλυπτες, χειροποίητες κορώνες, έργο του κυρίου Παναγιώτη Κυρίτση, ξυλογλύπτη από την Καλαμπάκα Μετεώρων.
Ο ενοριακός ναός έχει δέκα παρεκκλήσια που τον δορυφορούν και τον κοσμούν, ενώ δύο ακόμα βρίσκονται εντός των ορίων της ενορίας αλλά είναι μετόχια της Ιεράς Μονής του Προφήτου Ηλιού.
