iSamos.gr Η ενημερωτική σελίδα της Σάμου! Εξερευνήστε τη Σάμο, τις παραλίες της, τη φύση της, τις ομορφιές της. Διαβάστε την ιστορία της Σάμου
Επιβλητικό και άγριο, το Καστροβούνι υψώνεται στα 711 μέτρα πάνω από την θάλασσα στα ανατολικά των Κοντακαιίκων. Ανάμεσα στους σπασμένους βράχους κρύβει μία ταραγμένη και άγνωστη ιστορία που αποτελεί και την αφορμή για την δημιουργία αυτού του αφιερώματος.
Το κρημνώδες ανάγλυφό του καθιστά το Καστροβούνι απροσπέλαστο από την ανατολική πλευρά του, ενώ από τα δυτικά δύο διαδρομές οδηγούν στην κορυφή, ωστόσο είναι κουραστικές και επίπονες. Το ΝΔυτικό μονοπάτι, αν και καθαρίστηκε πρόσφατα από ομάδα εθελοντών, είναι αρκετά απότομο και δεν συνιστάται παρά μόνο σε όσους αντέχουν. Η ΒΔυτική διαδρομή, γεμάτη αρωματικά φυτά, προσφέρει εντυπωσιακή θέα στο Αιγαίο και καταλήγει στο βόρειο άκρο του οροπεδίου σε δύο περίπου ώρες έντονης ανάβασης.
Φτάνοντας στο μικρό οροπέδιο που απλώνεται κάτω από την απόκρυμνη κορυφή 
βλέπουμε ένα σκελετωμένο δάσος, απομεινάρι της μεγάλης φωτιάς του 2000. Οσο προχωράμε γίνεται ολοένα και πιο φανερή η ύπαρξη εγκαταλελειμμένου οικισμού στην περιοχή. Από το Κάστρο των Σαραντιδών μπορεί να δει κανείς σήμερα μισογκρεμισμένα τείχη, ερείπια 2 εκκλησιών και διαφόρων άλλων κτισμάτων, όπως επίσης και πλήθος πήλινων θραυσμάτων από δοχεία και οικοδομικά υλικά. Στην περιοχή επίσης βρέθηκε μία εικόνα του Αγίου Νικολάου στα ερείπια του ομώνυμου ναού, καθώς και ένα ανάγλυφο που παριστάνει έναν άντρα και μία γυναίκα καθισμένους σε αντικριστά σκαμνιά.
Οι πληροφορίες για την ιστορία του Κάστρου είναι περιορισμένες. Ωστόσο, σύμφωνα με την αρχαιολογική μελέτη του κ. Κώστα Τσάκου και μέσα σε ένα γενικότερο ιστορικό πλαίσιο μπορούμε να υποθέσουμε ότι το Καστροβούνι χρησιμοποιείται ως κρυσφήγετο ήδη από τον 7ο αιώνα μ.Χ. Εκείνη την εποχή η κατάλυση της βυζαντινής θαλασσοκρατίας από τους Άραβες και η γενικότερη παρακμή της αυτοκρατορίας, προξενούσε φόβο και ανασφάλεια στους κατοίκους των νησιών. Απροστάτευτοι μπροστά στις ληστρικές επιδρομές των Αράβων και λοιπών πειρατών που λυμαίνονταν το Αιγαίο, αναζητούσαν καταφύγιο σε φυσικά οχυρά της βόρειας ακτής του νησιού, όπως αυτό του Καστροβουνίου και της κορυφής του Λαζάρου.
Με τους αιώνες να περνούν και τους κατακτητές να διαδέχονται ο ένας τον άλλο, τα καταφύγια εξελίχθηκαν σε κάστρα (Κάστρα Σαραντιδών, Λουλούδας και Λαζάρου καθώς και άλλα μικρότερα). Οι οχυρώσεις αυτές σε συνδυασμό με ένα σύστημα παρατηρητών (βιγλάτορες) που ειδοποιούσαν τους κατοίκους για την επερχόμενη άφιξη πειρατών ανάβοντας φωτιές, προσέφεραν μία σχετική ασφάλεια στον ανυπεράσπιστο πληθυσμό. Αν και είναι αδύνατη η ακριβής χρονολόγηση του Κάστρου, ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι χτίστηκε κάτω από την εξουσία των Γενουατών Ιουστινιανών, στους οποίους δόθηκε το νησί της Σάμου το 1346 έπειτα από συνθήκη που υπέγραψε ο αυτοκράτορας Ιωάννης ο Παλαιολόγος.
Συνεχίζοντας την δύσβατη πλέον διαδρομή μας για την κορυφή μέσα από το νεκρωμένο δάσος, βλέπουμε τα ερείπια μιας δεξαμενής συγκέντρωσης βρόχινου νερού, ενώ λίγο πιο πάνω συναντάμε τα θεμέλια μιας οικίας. Τα κομμάτια από τα πήλινα σκέυη βρίσκονται παντού γύρω μας και η διαδρομή αρχίζει να μοιάζει με ταξίδι στο παρελθόν. Παντού στην πλαγιά βλέπουμε σωρούς από τα γκρεμισμένα τειχη, ενώ σε κάποια σημεία η οχύρωση στέκει ακόμα, με πέτρες τοποθετημένες η μία πάνω στην άλλη χωρίς συνδετικό κονίαμα, τη λεγόμενη ξερολιθιά. Λίγο πιο πάνω περνάμε από τα ερείπια του ναού του Αγίου Κωνσταντίνου, του δεύτερου που είχε ο οικισμός.
Συνεχίζοντας την διαδρομή και μετά από ένα τελευταίο εύκολο σκαρφάλωμα, βγαίνουμε στην κορυφή. Εδώ συνειδητοποιεί κανείς τους λόγους για τους οποίους οι κάτοικοι επέλεξαν αυτο το συγκεκριμένο βουνό για καταφύγιο. Η θέα είναι μαγευτική και η επιθυμία να χάνεται κανείς στον ορίζοντα ανεξάντλητη. Στις εποχές που ο εχθρός ερχόταν από την θάλασσα, αυτή η θέα ήταν ο καλύτερος σύμμαχος. Όπως φαίνεται και στην φωτογραφία, την οποία και ανεβάζω σε υψηλή ανάλυση, για να μπορέσετε να δείτε ό,τι είδα, στο βάθος πίσω από το Καρλόβασι, φαίνονται οι βόρειες ακτές τις Ικαρίας, λίγο δεξιά μία κορυφή από Κυκλάδες (Τήνος ή Άνδρος), ακολουθεί η Χίος, μετά οι ακτές της Τουρκίας και τέλος η περιοχή Νησί βόρεια από το Βαθύ. Ακριβώς από κάτω βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος της βόρειας ακτής του νησιού της Σάμου. (Η καμπύλη που εμφανίζεται στην ακτογραμμή είναι ψευδαίσθηση λόγω του πολύ μεγάλου πανοράματος που έφτιαξα για να μπει σε μία εικόνα αυτή η θέα!)
Τέλος για όσους σκέφτονται να επιχειρήσουν αυτό το πεζοπορικό ταξίδι στο παρελθόν να επισημάνουμε ότι ο δυνατός αέρας που χτύπησε την περιοχή τον χειμώνα, έχει ξεριζώσει πολλούς κορμούς κάνοντας δύσκολη την επαφή με το μονοπάτι στο τελευταίο τμήμα προς την κορυφή. Θα χρειαστεί καθαρισμός και επανασηματοδότηση, τα οποία ελπίζουμε να γίνουν άμεσα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι έχει καθιερωθεί ως έθιμο, νέοι από τα Κοντακαίικα να ανεβαίνουν κάθε χρόνο στο βουνό τις μέρες του Πάσχα, για να υψώσουν την ελληνική σημαία. Να, λοιπόν, μία καλή ευκαιρία για ανάβαση με παρέα εκτός καλοκαιριού, εποχή που είναι ακατάλληλη για αυτό το βουνό μιας και δεν έχει καθόλου σκιά.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω το Δημοτικό Σχολείο Κοντακαιϊκων, την Βιβλιοθήκη Σάμου και φυσικά το iSAMOS, χωρίς να ξεχνάω μεμονωμένα άτομα που βοήθησαν στην ολοκλήρωση αυτού του αφιερώματος. Σας ευχαριστώ από καρδιάς!
Ο χάρτης της περιοχής
[masterslider id=”76″]Φωτογραφίες από το Καστροβούνι
